علمای اخلاق برای سیر و سلوک، مراحل و منزلگاه هایی ذکر کرده اند که عبارت اند از:

1ـ توبه;

2ـ مشارطه; یعنی انسان در آغاز روز با خود شرط کند که گناه نکند;

3ـ مراقبه; یعنی در تمام مدت روز مراقب نفس خود باشد;

4ـ محاسبه; یعنی شامگاهان به محاسبه بنشیند و کارهای نیک و بد خود را حساب کند;

5ـ معاقبه; یعنی اگر خلافی از او سر زده است، خود را مجازات کند;

6ـ مبارزه با هوای نفس;

7ـ ذکر زبانی و قلبی;

8ـ تفکر در آفرینش حکمت ها و عبرت ها;

9ـ استفاده از وجود استاد و مربی

چهل حدیث حضرت امام (ره)