کتاب شرح اصول کافی (کتاب العقل و الجهل، کتاب توحید) آیت الله دکتر مهدی حائری یزدی به تقریر پرویز پویان برای نوبت اول پاییز 91 از سوی انتشارات حکمت روانه بازار کتاب شده است. این کتاب نه شرحی صرفاً عقلی و یا نقلی از روایات و احادیث اصول کافی است بلکه به حق شرحی نقلی و عقلی است که در نوع خود بی سابقه است.

آیت الله دکتر مهدی حائری یزدی خلف صالح مرجع بزرگ شیعه و مؤسس حوزه علمیه قم حضرت ایت الله عبدالکریم حائری یزدی ، در سال 1361 شروع به تدریس یک سلسله دروس اعتقادی کردند. ایشان مبنای کتاب درسی خود را اصول کافی قرارداد. اصول کافی یکی از کتب اربعه شیعه و موردعنایت علمای شیعه از قدیم تا به حال است. مقصود اصلی وی کتاب توحید اصول کافی بود و لکن نخست از اول کتاب العقل و الجهل اصول کافی آغاز کرد زیرا مقدمه ورود به مباحث اعتقادی عقل است.مباحثی که در توحید اسلام و بویژه شیعه امامیه از ناحیه کتاب و سنت وارد شده مباحث مربوط به معرفت شناسی عقل مقدم بر مباحث شناخت توحید است. وی در خلال بحث‏هایی که در ابواب مختلف توحید مطرح می‏کنند به اکثر مسائلی که در بقیه کتاب توحید می‏آید به نوعی اشاره و به بحث آنها پرداخته است.

این شرح دارای علوم و معارف بلندی است که در عین تبیین تفکر شیعه امامی و عقاید اسلامی در صورت لازم دیدگاه‏ها و نظرات فیلسوفان غربی و متکلمین نیز مورد نقد و بررسی قرار گرفته است.

مرحوم حائری یزدی در تدریس و شرح اصول کافی توجه به دو شرح ملاصدرا و علامه مجلسی دارد. در موارد متعددی به مباحث مهم فلسفی نیز پرداخته است. در عین تبیین نظرات ملاصدرا و در مواردی نیز به نقد ملاصدرا- و همچنین علامه مجلسی- پرداخته اند. این شرح را می‎توان یکی از بهترین شروحی نام برد که تا به اکنون بر اصول کافی نگاشته شده است.

آنچه در این کتاب بسیارمهم است این است که نگارنده در خلال شرح روایات به بسیاری از نکات جدید و مسائل دقیق عقلی و روایی و یا بعضاً عرفانی و اخلاقی اشاره می‎کند.وی مسائل ابتکاری و بنیادین زیادی را در شرح روایات مطرح و با حدت ذهنی خود به توضیح و تبیین آنها پرداخته که در فهم روایات و مراد کلام امام معصوم به طالبان حق و حقیقت مکم شایانی می‎کند.

این کتاب نه شرحی صرفاً عقلی و یا نقلی از روایات بلکه به حق شرحی نقلی و عقلی است که در نوع خود بی سابقه است.