4 خصوصیتی که افراد عاقل دارند

حضرت رسول(ص) می فرماید: عاقل‌ترین مردم کسی است که در او چهار خصوصیت باشد:

اول : پروردگارش را بشناسد و از او اطاعت کند، «عَرَفَ رَبَّهُ فَاَطَاعَهُ». تعبیر به «عَرَفَ» غیر از «عَلِمَ» است. عَلِمَ یعنی «بداند»، عَرَفَ یعنی «بشناسد». این‏ها با هم فرق می‏کنند. موضوع در «عَلِمَ» جنبه مفهومی دارد، امّا در «عَرَفَ» جنبه مصداقی پیدا می‏کند.

دوم: هم دوست و هم دشمنش را بشناسد. بداند چه موجودی دشمن او است؛ بعد هم از فرمان‏های او سرپیچی کند،

سوم : بفهمد جایگاه همیشگی‏اش کجا است و آن را آباد کند، آباد کردن جایی که همیشگی نیست و گذرگاه محسوب می‏شود، نشان از بی‌عقلی است؛ چون اینجا بحث «اَعْقَل النَّاس» است. انسان عاقل، گذرگاه را آباد نمی‌کند. این‏ را می‌گذارد و می‌رود.

چهارم: بفهمد که به سرعت دارد کوچ می‏کند و در حال رفتن است. ما آن به آن داریم به مرگ نزدیکتر می‏شویم! حضرت نمی فرمایند: بفهمد که از دنیا می‌رود، بلکه می‌فرمایند: بفهمد که دارد سریع می‏رود. اگر این‏ را بفهمد و به آن برسد، آن‌وقت چه می‏شود؟ می‏گوید: من که دارم می‌روم پس از اینجا برای خودم توشه بردارم و همراهم ببرم، چون بازگشتی وجود ندارد.