ماهیت دنیا و نوع نگرش انسان به دنیا

شخصی به علی (ع) عرض کرد: درباره دنیا چه می‌فرمایید؟ حضرت فرمود چه بگویم درباره خانه‏اى که اوّلش غم است و آخرش مرگ. هر کس بدنبال بى‏نیازى در دنیا باشد محتاج است و هر که محتاج و فقیر باشد محزون است. در حلال دنیا حساب است و در حرام آن‏ آتش و عذاب است.

هر چه دست انسان از امور دنیایی بیشتر پُر شود، احساس احتیاج او بیشتر می‌شود و سیر نمی‏شود، بلکه گرسنه‏تر می‌شود. همچنان‏که در روایات اشاره شده که دنیا مثل آب دریا است که شور است؛ می‌خواهی رفع عطش کنی، امّا هر چه می‌خوری تشنه‏تر می‌شوی. هر کس که غنی‌تر است محتاج تر است.

مقصود علی(ع) از گفتن این جملات چیست؟ آیا حضرت همین‏طور فرموده و رد شده است؟ نه! می‏خواهد بگوید آیا کسی که دل به این خانه ببندد عقل دارد؟! نه! کسی که به این دنیا با این ویژگی‏ها دل‏بستگی پیدا کند احمق است. حضرت در این حدیث به من و شما تلنگر زده است. یعنی سر عقل بیا و به این خانه‏ای که سر و ته آن این است، دل نبند.