نقد و بررسی فیلم «نوح»
در راستای آگاهی سازی طلاب و بالا بردن قدرت تحلیل آنها جلسه نقد و بررسی فیلم نوح با حضور طلاب حوزه نورالزهراء(س) و مدرسه علمیه خدیجه کبری (ع) مورخ 16/9/93 از ساعت 12:30 الی 14:10 در موسسه آموزش عالی نورالزهراء(س) برگزار گردید.
منتقد این فیلم سرکار خانم زهرا عیسی خانی معاون پژوهش مرکز مدیریت حوزه های علمیه خواهران زنجان در نقد این فیلم گفت: در این فیلم نوح ، پیامبری مبعوثشده از جانب خدا معرفی نمیشود؛ بلکه در وهلهی اول باقیماندهی نسل فرزند صالح حضرت آدم معرفی میگردد که قرار است پس از پدرش وارث میراث شیث باشد. اما در زمان انتقال عهد از لمک به نوح، در اثر اتفاقی این امر اتفاق نمی افتد و مراسم نیمه تمام رها می شود. آرنوفسکی با جسارت تمام در این صحنه نوح را از مقام نبوت مبری می کند؛یعنی انسانی که صرفاً وارث هابیل است و نه چیزی فراتر از آن و بر اساس این منطق داستان را پیش می برد.
از سوی دیگر، شخصیت پردازی نوح در این فیلم به گونه ای است که هیچ عصمت و یقینی که در یک پیامبر باید باشد در وی دیده نمی شود. تا جایی که او در بسیاری از مسائل و مشکلات پیشرو، به خدا هیچ ایمانی نداشته و شخصیتی بسیار متزلزل دارد. به عنوان مثال در یکی از صحنه های ابتدای فیلم نوح به همسرش درباره وضعیت اسفبار دوران خود می گوید:«شاید بالاخره همه چیز را درست کند!» -که منظور خداست- کلمه شاید، و نگرانی که در چهره نوح با نمایی نزدیک نشان داده می شود، خبر از نبوده یقین در وجود نوح می دهد. این در حالی است که در قرآن درباره انبیاء آمده است:«لَا يَخَافُ لَدَيَّ الْمُرْسَلُونَ» (نمل / آیه 10) و یا «إنَّ أَوْلِياءَ اللَّهِ لَا خَوْفٌ عَلَيهِمْ وَلَا هُمْ يحْزَنُونَ» (یونس/ 62)
وی افزود: در این فیلم چیزی به نوح وحی نمیشود و هیچ فرشتهی مقربی با او سخن نمیگوید و همه چیز از طریق خواب و رؤیا و گاهی خوردن گیاهان توهم زا - همانند عرفان سرخ پوستی- به وی الهام می گردد. جالب آنجاست که، نوح که قرار است نجات نسل بشر بدست او باشد، خود از بسیاری مسائل بی خبر است و در این مسیر پدربزرگش متوشالح، همسرش و عروسش ایلا به کمکش آمده و او را از سرگردانی و گمراهی خارج میکنند.
خانم میرعیسی خانی در تبیین انحرافات این فیلم اظهار داشت: اینها تنها تحریفات آرنوفسکی در این فیلم نیست و او حتی در این فیلم به تحریف فرشتگان هم پرداخته و آنها را موجوداتی نافرمان و شورشگر معرفی می نماید که همزمان با اخراج آدم از بهشت عدن، برای کمک به او، به زمین آمده اند؛ که آفریدگار آنها را مجازات کرده و با غالبی از سنگ و خاک، ماهیت و وجود آنها را محبوس میکند! منتها طبق آموزههای اسلامی و قرآنی فرشتگان موجوداتی مجرد و به دور از گناه و اشتباه هستند که حتی تصوری از نافرمانی نداشته و همواره فرمانبردار هستند. به عنوان نمونه می توان به سوره تحریم، آیه 6 اشاره کرد:« عَلَيْها مَلائِکَةٌ غِلاظٌ شِدادٌ لا يَعْصُونَ اللَّهَ ما أَمَرَهُمْ وَ يَفْعَلُونَ ما يُؤْمَرُونَ»
در این فیلم تقسیم بندی خیر و شر هم در این فیلم جای بسی تأمل دارد. برخلاف رسم معمول، در این فیلم شخصیت های منفی به ترتیب نوح و خداوند! هستند و شخصیت های مثبت را حام، زن نوح و توبال کین تشکیل می دهند!
نوح فردی قاتل و بی رحم به تصویر کشیده می شود. او به راحتی آدم می کشد، آدم های اطرافش برای او هیچ اهمیتی ندارند، به راحتی از جان دختری که حام به او علاقه دارد می گذرد، مانع ورود زنان و کودکان به کشتی می شود و در انتها تصمیم می گیرد نوه های خود را قربانی کند!
خداوند هم در این فیلم نقشی بسیار انفعالی دارد. او معمولاً در سکوت کامل به سر می برد و با هیچکس صحبت نمی کند. بسیار سختگیر و تلافی جوست، انسان ها را به واسطه خوردن یک میوه از بهشت می راند و محکوم به عذاب می کند، فرشته های خود را که صرفاً به منظور کمک به بشر اقدام کرده اند نفرین می کند و از پذیرش مجدد آن ها سر باز می زند، دستور نابودی نسل بشر را صادر می کند و در انتها از نوح می خواهد که نوه هایش را قربانی کند.
اما در طرف دیگر حام فردی عاطفی و مهربان نمایش داده می شود. او به دنبال برقراری صلح در میان انسان هاست و حتی در انتها، با وجود بدی های نوح در حق خود، کین را می کشد و از انتقام صرف نظر می کند.