به بهانه روز مبارزه با سلاح‏های شیمیایی و میکروبی

قدمت اندیشه بشر در استفاده از عوامل شیمیایی و میکروبی در جنگ‏ها، به دوران پیش از میلاد مسیح باز می‏گردد. از همان هنگام، فرماندهان جنگ‏ها، برای تخریب روحیه دشمن و شکست سریع‏تر آنان، انواع روش‏ها را ابداع می‏کردند و از هر وسیله ممکن، مطابق با دانش و پیشرفت فنون عصر خویش، سود می‏جستند. برای نمونه، یونانیان در جنگ‏های داخلی و خارجی برضد همسایگان خود، به ویژه ایران، از نوعی مواد آتشزا، با اشتعال ناقص گوگرد و زغال استفاده می‏کردند که به مسمومیت سربازان دشمن می‏انجامید. یا در جنگ‏های پیش از میلاد، رومیان لاشه متعفن حیوانات و نیز اجساد قربانیان جنگ را که ناقل انواع بیماری‏ها، چون طاعون و تیفوس بودند، با منجنیق به میان اردوگاه ارتش مقابل خود پرتاب می‏کردند یا آن‏ها را در چاه‏ها، رودخانه‏ها و سرچشمه‏های مورد استفاده دشمن می‏انداختند.
عوامل شیمیایی، به ترکیب‏هایی گفته می‏شود که در صورت کاربرد مؤثر برضد انسان، حیوان یا گیاه، به مرگ یا ضایعات قابل توجه دائمی یا موقّتی در ساختار اندامی آن‏ها می‏انجامد. جنگ‏افزار شیمیایی، عوامل شیمیایی هستند که به صورت جامد، مایع و گاز تهیه می‏شوند و در صورت انتشار در صحنه نبرد، منجر به بروز آثار کشنده، آسیب رساننده یا ناتوان کننده در موجودات زنده می‏گردند.
کاربرد سلاح‏های شیمیایی، آثار فجیعی به دنبال دارد: از سوختگی‏های شدید، تاول‏های دردناک، از دست دادن بینایی، تهوّع، سرفه‏های شدید، عدم تعادل در راه رفتن و مشکلات تنفسی گرفته، تا مرگ‏های دردناک.

ناکامی ارتش تا بُن دندان مسلح عراق در تأمین اهداف سردمداران رژیم بعثی، فرماندهان این ارتش را برآن داشت تا پس از مشورت با کارشناسان عالی رتبه دولت‏های استکباری، به ویژه کارشناسان شیمیایی شوروی سابق، استفاده از سلاح‏های شیمیایی را نیز در کنار دیگر سلاح‏های جنگیِ مرگ بار خویش مورد توجه قرار دهند. آنان برای اولین بار…

 در تاریخ 23 دی ماه 1359، به کاربرد، آزمایش و سنجش تأثیر این بمب‏ها بر رزمندگان اسلام در محورهای “هلاله” و “نی خزر” مبادرت ورزیدند و سپس در سال 1360، دامنه کاربرد این سلاح‏ها را در جبهه‏های هویزه، تپه‏های اللّه اکبر، جسر نادری و خرمشهر نیز به صورت پراکنده آزمودند.

منابع تأمین کننده تسلیحات شیمیایی برای عراق، به طور عمده دو کشور انگلستان و آلمان غربی بودند. افزون بر این، دلایل زیادی برای ارسال تسلیحات شیمیایی از کشورهای شوروی سابق، آمریکا، یوگسلاوی سابق، بلژیک، ایتالیا، اسپانیا، چین، آفریقای جنوبی و شیلی به عراق وجود دارد.
در جنگ تحمیلی عراق علیه ایران، از سوی نیروهای عراقی، انواع سلاح‏های شیمیایی برضد رزمندگان، مردم غیرنظامی و حتی شهروندان عراقی به کار گرفته شد. بسیاری بر اثر حملات شیمیایی به شهادت رسیدند و پس از گذشت سال‏ها از پایان جنگ، هنوز آثار و جراحات ناشی از سلاح‏های شیمیایی، بر تن و جان جانبازان باقی مانده است. در کنفرانس خلع سلاح شیمیایی که دی ماه 1367 در پاریس برگزار شد، از سوی کشور ایران اسنادی ارائه گردید که تعداد حمله‏های شیمیایی عراق را از دی ماه 1359 تا اسفند 1366، 242 مورد با 44 هزار قربانی معرفی می‏کرد. با همه این تلاش‏ها و ارائه سندهای محکم و قوی، این کنفرانس فقط در یک بیانیه شش ماده‏ای، بدون ذکر نام عراق، از کاربرد سلاح‏های شیمیایی اظهار نگرانی کرد.
در 27 اسفند 1366، پس از آن که شهر حلبچه به تصرف نیروهای اسلام درآمد، دولت عراق از جنگ افزارهای شیمیایی در حلبچه استفاده کرد که طی آن، پنج هزار نفر از مردم آن شهر کشته و هزاران نفر مجروح شدند. حلبچه با گازهای سمّی از سوی عراق بمباران شد و به صورت شهری ویرانه و گوری سرگشاده بر جای ماند.