علت اختلاف كشورهاي اسلامي در رويت ابتداي ماههاي قمري
استهلال تلاش برای رؤیت هلال ماه را گویند. این عمل دارای ارزش نجومی است، زیرا ماه قمری ممکن است ۲۹ یا ۳۰ روز باشد و مشاهده ماه نو گاه کاری دشوار و نیازمند محاسبات نجومی است. از نظر اسلام نیز این کار مهم و مستحب محسوب می‌شود. زیرا مناسبت‌های دین اسلام بر مبنای گاه‌شمار قمری تنظیم شده است.پيرامون همين موضع اختلافات علمي و فقهي در جهان اسلام وجود دارد كه«پارس» در گفتگويي كوتاه با حجت‌الاسلام والمسلمين محمدحسين فلاح‌زاده، رييس مرکز موضوع شناسي احکام فقهي حوزه علميه قم ومسوول ستاد ترويج احکام، اين موضوع را مورد بررسي قرار داده است در عين حال كه قدري در مورد زكات فطريه نيز با وي سخن گفته شده است.
حجت‌الاسلام والمسلمين محمدحسين فلاح‌زاده، رييس مرکز موضوع شناسي احکام فقهي حوزه علميه قم و مسوول ستاد ترويج احکام در گفتگو با پايگاه خبري تحليلي «پارس»، در مورد علت اختلاف كشورهاي اسلامي در رويت ابتداي ماههاي قمري گفت: اين موضوع به دليل اختلاف در افق است. بالاخره تفاوت هايي از نظر افق وجود دارد که در برخي نقاط هلال زودتر رويت مي‌شود. در منطقه ديگري ممکن است اصلا رويت نشود.
وي افزود: البته اين تنها دليل اختلاف نيست. گاهي اختلاف به فتاواي مراجع محترم و ملاک‌هايي که براي اين موضوع دارند بر مي‌گردد که گاهي برخي از مراجع، اتحاد افق را شرط مي‌دانند واظهار مي دارند اگر در يک منطقه‌اي ماه رويت شد، نقاطي که داراي افق متحد با آن منطقه است براي آنجا هم کافي است ليكن براي نقاط ديگر کافي نيست.
وي اضافه كرد: بعضي ديگر از بزرگوراران، اتحاد در شب را کافي مي‌دانند يعني بلاد، کشورها و شهرهايي که شبشان با يکديگر مشترک است ولو چند ساعتي با هم مشترک باشد. يعني فرضا اگر اينجا شب است، در آن مناطق هم شب باشد. ولو اين که چند ساعت اختلاف داشته باشند براساس اين ديدگاه در يک جا اگر ماه رويت شد براي تمام مناطقي که اتحاد در شب داشته باشند، کفايت مي‌کند و اين امر تقريبا يک نيم‌کره را در برمي‌گيرد.
حجت‌الاسلام والمسلمين فلاح‌زاده به نظر برخي ديگر از فقها اشاره كرد و گفت: گروهي ديگر از فقها بر اين باورند كه اگر در يک کشور از کشورهاي اسلامي، ماه، رويت شد براي بسياري ديگر کافي است؛ در حالي که به فتواي مرجع ديگر کفايت نمي‌کند و عمل مکلف بايد براساس اجتهاد خود در صورتي که خودش مجتهد است و يا فتواي مجتهد باشد که اگر اين اختلاف در فتوا بود، اختلاف در عمل هم پيش مي‌آيد و در نتيجه ممکن است افراد دو روز متفاوت را بر اين اساس عيد بدانند.
رييس مرکز موضوع شناسي احکام فقهي حوزه علميه قم، ديدگاه ديگر فقها را رويت حسي ذكر كرد و گفت: در اين نگاه، رويت با چشم عادي يا چشم مسلح، مورد نظر است که در اين‌باره هم تفاوت نظر فتواي فقهي وجود دارد که برخي فقها ديدن با چشم مسلح را کافي مي‌دانند اما عده ديگر کافي نمي‌دانند. بر اين اساس اگر مرجع تقليدي برايش ثابت شد که ماه با چشم مسلح مانند تلسکوپ و دوربين رويت شده است، اعلام مي‌کند که روز بعد اول ماه جديد است اما براي مجتهد ديگر يا مقلد آن مجتهد يا مرجع که رويت با چشم مسلح را کافي نمي‌داند، اول ماه ثابت نشده و آن روز را بايد آخر ماه قبل بداند.
حجت‌الاسلام والمسلمين فلاح‌زاده تاكيد كرد: اگر شخصي مقلد مرجعي است که فرضا رويت با چشم مسلح را کافي نمي‌داند و شخص بداند که حاکم براساس رويت با چشم مسلح حکم کرده است؛ اينجا نمي‌تواند تبعيت کند اما مخالفت هم نمي‌تواند بکند و اگر آن مخالفت نباشد اختلافي پيش نخواهد آمد.