از دیدگاه مقام معظّم رهبرى، حادثه عظیم عاشورا، حاوى درس‏هاى بسیارى است:

بحث درس‏هاى عاشورا یک بحث زنده و جاودانه و همیشگى است و مخصوص زمان معینى نیست. اگر این حادثه را دقیق در نظر بگیرید، شاید بشود گفت انسان مى‏تواند در حرکت حضرت ابى عبداللّه علیه‏ السلام، بیش از صد درس مهم بشمارد؛ مى‏ شود گفت هزارها درس هست. ممکن است هر اشاره آن بزرگوار، یک درس باشد؛ اما اینکه مى‏ گویم بیش از صد درس، یعنى اگر ما بخواهیم این کارها را مورد مداقه قرار دهیم، از آن مى ‏شود صد عنوان و سرفصل به دست آورد که هر کدام براى یک امت، براى یک تاریخ و یک کشور، براى تربیت خود و اداره جامعه و قرب به خدا، درس است.

رهبر معظّم انقلاب اسلامى، «بصیرت» را از اصلى‏ ترین درس‏هاى عاشورا برشمرده و مى‏ فرماید:

عاشورا نشان مى‏ دهد که جبهه دشمن با همه توانایى‏هاى ظاهرى، بسیار آسیب‏ پذیر است؛ همچنان‏که جبهه بنى‏ امیه، به وسیله کاروان اسیران عاشورا، در کوفه آسیب دید، در شام آسیب دید، در مدینه آسیب دید و بالأخره هم این ماجرا، به فناى جبهه‏ ى سفیانى منتهى شد. درس مى‏ دهد که در ماجراى دفاع از دین، از همه چیز بیشتر، براى انسان، بصیرت لازم است. بى‏ بصیرت‏ها فریب مى‏ خورند. بى‏ بصیرت‏ها در جبهه باطل قرار مى‏ گیرند؛ بدون اینکه خود بدانند. همچنان‏که در جبهه ابن‏ زیاد، کسانى بودند که از فسّاق و فجّار نبودند، ولى از بى‏ بصیرت‏ها بودند. اینها درس‏هاى زندگى‏ سازى است.

از دیدگاه رهبر فرزانه انقلاب، سیدالشهدا علیه ‏السلام، درس‏هاى عاشورا را به صورت عملى به جهانیان نمایاند:درس اصلى در حرکت و قیام امام حسین علیه‏ السلام وجود دارد: «چرا قیام کرد؟» این درس است. به امام حسین علیه‏السلام مى‏ گفتند: شما در مدینه و مکه، محترمید و در یمن، آن همه شیعه هست. به گوشه‏ اى بروید که با یزید کارى نداشته باشید، یزید هم با شما کارى نداشته باشد. این‏همه مرید، این‏همه شیعیان؛ زندگى کنید، عبادت و تبلیغ کنید! چرا قیام کردید؟ قضیه چیست؟ این، آن سؤال اصلى است. این، آن درس اصلى است. نمى‏ گوییم کسى این مطلب را نگفته است؛ چرا، انصافا در این زمینه، خیلى هم کار و تلاش کردند. حال این مطلبى را هم که ما امروز عرض مى‏ کنیم، به نظر خودمان یک برداشت و دید تازه‏ اى در این قضیه است.

این واجب در طول تاریخ، متوجه به یکایک مسلمانان است. این واجب، عبارت است از اینکه هر وقت دیدند که نظامِ جامعه اسلامى دچار یک فسادِ بنیانى شده و بیم آن است که بکلى احکام اسلامى تغییر یابد، هر مسلمانى باید قیام کند. البته در شرایط مناسب؛ آن وقتى که بداند این قیام، اثر خواهد بخشید. جزو شرایط، زنده ماندن، کشته نشدن، یا اذیت و آزار ندیدن نیست؛ اینها جزء شرایط نیست. امروز هم شاید در دنیاى اسلام جاهایى است که زمینه هست و مسلمانان باید انجام دهند. اگر انجام دهند، تکلیفشان را انجام داده‏ اند و اسلام را تعمیم و تضمین کرده‏ اند. لذا باید یاد امام حسین و یاد کربلا زنده باشد؛ چون یاد کربلا درس عملى را جلوى چشم مى‏ گذارد.

معرفت