تورویای منی، کل جهان در زیر پای تو

تمام واژه های خوب، در زیر ردای تو

تودر اردیبهشت چشم هایم خانه داری ، من

ولی هر لحظه سرما می کشانم در سرای تو

تو آرامی ومن در اوج نا آرامی دنیا

به این سرخوش که می ریزم غزل ها در ثنای تو

یقین دارم که بر سجاده ی من هدیه خواهد کرد

طلوع سجده هایت را سحرگاهی ، خدای تو

چه بیرحم است این دنیا اگر یک لحظه نگذارد

بمانم ، بشنوم از کعبه ی قلبم ، صدای تو

برایت می نویسم با وجود پستی ام مولا!

به امیدی که باشم در فرازی از دعای تو

نشریه یاس

از مباحث مهم در سیره امام علی(ع)، رفتار حضرت با دشمنان است.این بحث، هم از جهت دشمن شناسی و هم شیوه درست برخورد با دشمن را می آموزاند. امام علی(ع) با دشمنانی مواجه بود که پیامبر(ص)با این نوع دشمن مواجه نبود. پیامبر با کسانی مقابله کرد که با گفتار و رفتار خود زنده بادبت!! می گفتند اما امام علی(ع) با کسانی رو به رو بود که سابقه درخشانی در خدمت به اسلام داشتند! اهل عبادت و قرآن و شب زنده داری بودند; با این همه از روح مکتب بی خبر بوده و همین امور، زمینه ساز مقابله آنان با حکومت عدالت گستر مولا علی(ع)شد. امام علی(ع) در حقیقت با نفاق پنهان مواجه بود و پرواضح است که برخورد با این دشمن به مراتب سخت تر از برخورد با کفر آشکاراست. بر این اساس است که امام علی(ع) برخورد با دشمنانی این چنین را از مفاخر خود برمی شمرد: «ایها الناس فانی فقات عین الفتنه و لم یکن لیجتری ء علیها احد غیری بعد ان ماج غیهبها واشتد کلبها; مردم! این من بودم که چشم فتنه را درآوردم و کسی جز من جرات بر آن نداشت بعد از آن که امواج فتنه همه جاگسترده بود و هاری آن فزونی یافته بود.»حکومت حدودا پنج ساله امیر مؤمنان علی(ع) با سه جریان مخالف مواجه بود:

1- جاه طلبان و مقام پرستان که در خط مقدم بیعت کنندگان بامولا علی(ع) بودند و امید آن داشتند که از این راه بتوانند به دنیایی آباد و مقام و ریاستی که در پی آن بودند برسند، اما پس از آن که امام علی(ع) به حکومت رسید و ارزش های الهی را به جای ارزش های پوسیده جاهلی نهاد، از حکومت حضرتش مایوس شده و شروع به مخالفت با آن نموده و علیه حکومت اسلامی امام علی(ع) شورش کردند نام این گروه در تاریخ اسلام «ناکثین » -پیمان شکنان می باشد.

2- ظالمانی که از حکومت پیشین بهره ها می بردند، دزدی ها وغارت گری ها می نمودند و از این راه اموال فراوانی به هم زده بودند و با سر کار آمدن حکومت عدل از این غارت گری ها ممنوع گشته و به شدت با ستم آنان مبارزه شد. نام این گروه در تاریخ اسلام «قاسطین » است. «قسط » هم به معنای عدالت و هم به معنای ظلم و عدول از حق آمده است. راغب در مفردات می گوید:«قسط به معنی سهم و نصیب است و هرگاه سهم و نصیب دیگری گرفته شود، قسط به آن گفته می شود و این مصداق ظلم است.

 3- کوته فکران و متحجرانی که فقط ظاهری از دین را دیده بودندو حقیقت آن را نفهمیده بودند و به شدت بر عقیده باطل خوداستوار بودند. اینان نیز سر شورش بر حکومت مولا علی(ع)برآوردند. نام این گروه «مارقین » است و نام دیگرشان خوارج که بعد از داستان حکمین، در صفین بر ضد امام برخاستند و پرچم مخالفت را برافراشتند. این واژه، از ماده «مروق » به معنای پرش تیر از کمان است گویی آنها قبلا در دایره حق بودند ولی به خاطر تحجر و نادانی و خودخواهی از مفاهیم اسلامی و تعلیمات آن به دور افتادند.

این سه جریان مخالف را پیامبر گرامی اسلام(ص) در سخنان خود به صراحت پیش بینی فرموده بود: ابو ایوب انصاری گوید: «امر رسول الله(ص) علی بن ابی طالب(ع) بقتال الناکثین و القاسطین و المارقین; پیامبر اکرم(ص) به علی(ع) دستور داد که با سه گروه ناکثین و قاسطین و مارقین پیکار کند.» خود حضرت نیز در خطبه شقشقیه با همین نام مخالفین خود را نام برده است: «فلما نهضت بالامر نکثت طائفه و مرقت اخری و قسط آخرون…; هنگامی که قیام به امر خلافت کردم جمعی پیمان خود را شکستند و گروهی به بهانه ای واهی سر از اطاعتم پیچیدند و از دین خدا بیرون پریدندو دسته دیگری راه ظلم و طغیان را پیش گرفتند.»

مسجد ومدرسه از جمله بناهای مذهبی وتاریخی شهر زنجان است که در محله قدیمی معروف به فخیم الدوله  بافت واقع درتاريخي شهر قرار دارد. اين بنا تاریخی توسط استاد اسماعيل بنّا، به سفارش يكي از بانوان متمكن در اواخر دوره قاجار ساخته شده است.
مسجد و مدرسه خانم (جمیله خانم)مي تواند جايگاه خاص و منحصر بفردي را داشته باشد، در ميان آثار تاريخي بر جاي مانده در كشور ما، اين برتري از يك سو از نقطه نظر سبك معماري و شيوه و تكنيك تزئيني مي باشد كه به بهترين شكلي گوياي معماري دوره قاجار است.
وجود مناره هاي قطور و كوتاه بر فراز سردر، زيبا یی خاصی را به اثر داد است. این سردر داراي تزئينات بديع آجر كاشي است و قابل مقايسه با مناره هاي مدرسه سپهسالاران تهران می باشد. و تزئينات پَركار مانندِ بخش اعظم درگاه ورودي همچنين سطوح فوقاني حجره هاي مشرف به ميانسرا كه با يك عقب نشيني نماهايي با قوس جناغي، هلالي بوجود آورده مزين شده به نقوش هندسي ،گل و بوته كه عموما با رنگهاي رايج در دوره قاجار يعني رنگهاي زرد، نارنجي، سياه و سفيد و صورتي رنگ آميزي شده است، تمامي اين شيوه هاي معماري و موتيفهاي تزئيني منحصرا مشخصه معماري دوره قاجار است.
ساخت مساجد و مدارس و بعضا بناهاي عام المنفعه از سوي بانوان متدين و مقتدر در طول تاريخ جامعه ما سابقه اي بس طولاني دارد، براي مثال مي توان مدرسه مادرشاه يا مدرسه چهار باغ اصفهان را ذكر كرد كه به دستور مادر شاه سلطان حسين صفوي به تاريخ 1114 ساخته شده است كه با گذشت بيش از چهار قرن همچنان اعتبار و پويايي خود را در عرصه فرهنگ و معماري حفظ كرده، همچنين بناي مسجد با شكوه گوهر شاد در مشهد كه به درخواست همسر شاهرخ تيموري بنا شده ، و نمونه هاي ديگر كه بيانگر حضور و نفوذ گسترده و مقتدرانه زنان ما در عرصه جامعه از ادوار و ازمنه قديم بوده تا كنون.
تاريخ ساخت اين بنا به استناد كتيبه سردر در اين بناي مذهبي به سال 1322 هجري قمري باز مي گردد، كه به درخواست جميله خانم دختر حسين قلي خان ذوالفقاري نظام الدوله خواهر ذوالفقار خان اسعد الدوله ساخته شده.
همچنين به موجب وقفنامه آن كه در 22 محرم الحرام سال 1326 هجري قمري تنظيم گرديده، اين بانوي مجلله كه قبل از اتمام و انجام ساخت بنا وفات نمود ه، دختر خود قمر تاج خانم را بعنوان اولين و نخستين متولي آنجا برگزيده است.
ميانسراي مسجد خانم هشت ضلعي مي باشد كه در ضلعهاي شرقي، غربي و شمالي آن 12 حجره براي سكونت طلاب علوم ديني ساخته شده است.
طبق وقفنامه واقفه محترمه جمیله خانم ذوالفقاری (ره) مسجد و مدرسه فوق برای تحصیل طلاب علوم دینی وقف گردیده است؛ که لازم و ضروری است طبق وقف بدان عمل شده و فضایی مناسب با تحصیل طلاب علوم دینی فراهم گردد..
با توجه به دغدغه حوزه های علمیه خواهران در تربیت طلاب حوزه های علمیه و تلاش مجدانه برای تحقق منویات مقام معظم رهبری مد ظله العالی در امر تربیت هزاران محقق و پژوهشگر حوزه های علمیه خواهران، بر آن شدیم با احیاء و بازگرداندن فضای اقامتگاهی به فضایی معطر و مزین به علم  و دانش، بخشی  از فعالیتهای علمی و پژوهشی حوزه علمیه خواهران را در مسجد و مدرسه علمیه خانم به اجرا بگذاریم .تا موجبات توسعه علم و دانش در آن محل مقدی و مناسب اتفاق بیفتد.
 لذا جهت هموار شدن این راه ، هماهنگی هایی با متولی مسجد و مدرسه علمیه خانم صورت گرفت تا عملی بر خلاف موقوف علیهم اتفاق نیفتد . جلسه ای با حضور متولی محترم مسجد  خانم و مدیریت حوزه علمیه خواهران  برگزار وتوافق شد که فضای مسجد و مدرسه علمیه خانم در اختیار تام حوزه علمیه خواهران قرارگیرد .
همزمان با در اختیار گرفتن محل مذکور،اداره کل میراث فرهنگی و گردشگری شروع به مرمت و تعمیر و بازسازی حجرات و فضای درونی مسجد و مدرسه خانم را نمود؛ تا هم حفاظتی از میراث و سرمایه ماندگار فرهنگی - تاریخی صورت گیرد و هم فضایی مناسب برای تحصیل و تدریس طلاب خواهر علوم دینیه فراهم شود.

آقای رضائی مسئول پژوهش مدیریت حوزه علمیه خواهران استان زنجان