اگرمي خواهيد کودکي کاري را انجام دهد، اول بايد خودتان آن را انجام دهيد! هرکسي که با بچه ها کار مي کند، مي داند که ما امروزه با موانع توجه بسياري روبه رو هستيم. نه فقط حضور مسلط تلويزيون که فعاليت هاي اضافه بي پايان بعد از مدرسه، تکاليف مدرسه و … زندگي بچه ها را پر کرده است. درعين حال ما بايد بتوانيم خواندن، کلمات و ادبيات را براي بچه ها سرگرم کننده و جذاب کنيم. اولين کليد اين کارآن است که خودتان ازخواندن هيجان زده باشيد.
يکي از پيشنهادات ما اين است که درحال خواندن غافلگيرشويد! آيا تا به حال کسي را نديده ايد که عميقاً درکتاب فرو رفته است؟ شک دارم که با ديدن اين صحنه توانسته باشيد خودتان را نگه داريد و نپرسيد: «ببخشين داري چي مي خوني؟» بگذاريد بچه ها هم همين طورشما را ببينندو غافلگير شوند. اگر فرصتي براي خواندن داريد، حتماً اين کار را درجايي انجام دهيد که همه شما را ببينند.

اين روزها چه مي خواني؟

از بچه ها بپرسيد چه کتابي مي خوانند و اين کار را زياد بکنيد. خيلي ها که بچه بودند در حسرت بحث کردن درباره کتاب هاي شان بودند. کودکان براي کساني که به خواندن علاقه نشان مي دهند، به خصوص بزرگسالان، ارزش زيادي قائل هستند.

آفرينش فضاي مطالعه

بچه ها براي خواندن، به مکان هاي امن و راحت عشق مي ورزند. بعضي ها دوست دارند زيراشيا دراز بکشند. البته اغلب فضا و جا کم هم هست، اما اگر مي توانيد، مکاني در کلاس يا کتابخانه کناربگذاريد تا بچه ها براي خواندن در آنجا آزاد باشند. صندلي هاي نرم يا حتي وسايلي مثل چادراسباب بازي عالي هستند.

داستان بي پايان

مي توانيد در قفسه کتاب ها، داستاني دنباله دار را بچسبانيد. هر روز يک جمله يا يک پاراگراف بنويسيد و بگذاريد بچه ها ادامه داستان را خودشان تصور کرده و اضافه نمايند.

نگاهي جديد به نمايشگاه

هميشه تعدادي نمايشگاه فصلي وجود دارد اما شما هم مي توانيد نمايشگاه هاي متفاوتي داشته باشيد. مي توانيد کلکسيوني از کتاب ها را به بچه ها بدهيد تا درباره آنها نقد بنويسند يا کشور کوچکي در کنار قفسه کتاب ها داشته باشيد که بچه ها بتوانند آزادانه نظرات شان را بنويسند.

تابلوي پيغام ها: من اينجا بودم، تو کجا بودي؟

خواندن، هيجان انگيزاست. شما مي توانيد جايي براي نوشتن پيغام هاي روزانه و اطلاعيه هاي خاص کنار بگذاريد، درست مثل دفاترکار که يک تابلو براي آگهي و پيغام هاي شخصي به نام کارکنان وجود دارد. اگرچنين چيزي داشته باشيد، مردم حتماً ازآن استفاده مي کنند. پدر و مادرها را تشويق کنيد وقتي بچه ها دنبال کتاب مي گردند، به نام آنها پيغام بگذارند و آنها را تشويق کنند. اين هم راه جالب ديگري براي عادت کردن به مطالعه است.

گوشه شعر و داستان

کتابدارها هم مي توانند گوشه اي از کتابخانه را به فضاي کاري تبديل کنند تا بچه ها براي خواندن يک کتب مصور يا شعر به آنجا بروند. تنها چيزي که لازم داريد يک صندلي، يک تابلو و يک زنگ کوچک است. از زنگ وقتي استفاده مي کنيد که کسي بخواهد داستان يا افسانه اي را تعريف يا اجرا کند. اين طوري از ديگران براي تماشا و شنيدن آن داستان دعوت مي کنيد. اگراين کار به نظرتان بي نظم و پرآشوب مي رسد، زمان هاي خاصي براي انجامش در نظر بگيريد.

من کي هستم؟

کساني که ذوق تئاتر بازي کردن دارند، مي توانند با لباس مبدل، بچه ها را به ذوق بياورند. شما بايد سرنخ هايي به بچه بدهيد تا حدس بزنند کدام شخصيت ازکدام کتاب هستيد. ممکن است بچه ها حدس شان را روي برگه اي بنويسند و اگر درست حدس زده باشند، جايزه بگيرند. شما بايد به خوبي به داستان مسلط باشيد و اگر شخصيت هاي فرعي انتخاب کنيد، بازي جالب تر مي شود.

من وقت ندارم

اگروقت زيادي نداريد يا در زمان هاي کوتاه با بچه ها در تماس هستيد، بايد از راه هاي سريع تري استفاده کنيد. يک پيشنهاد خوب دراين مورد معماها و واقعيات باورنکردني است. هميشه چنين کتاب هايي در کتابخانه وجود دارد. شما مي توانيد آنها را در ميزامانت نگه داريد و آماده باشيد که هر روز يک واقعيت جالب يا يک معما به بچه ها ارائه کنيد.

منبع:نشريه کوچه ما، شماره12.

یکی ديگر از مهارت هاي تحصيلي يادداشت برداري است. شما طي دوران تحصيلي و حتي بعد از آن اطلاعات زيادي دريافت مي كنيد و به خاطر سپردن تمام آنها امري غير ممكن است، بنابراين تقويت مهارت يادداشت برداري، سودمند خواهد بود.
يادداشت برداري به اين معنا نيست كه هر كلمه‌يي را كه سخنران بيان مي كند بنويسد يا اين كه بخش هاي طولاني متن كتاب ها و مجلات را كپي كرده و عيناً دوباره نويسي كنيد، بلكه صرفاً بايد نكات كليدي را يادداشت كنيد. هم چنين يادداشت برداري با استفاده از واژگان خودتان به يادآوري مطالب موجود در حافظه كمك مي كند.
نكاتي درباره يادداشت برداري
ـ يادداشت برداري در هنگام مطالعه موجب كاهش حواس پرتي مي شود، در نتيجه دقت و تمركز شما نسبت موضوع يادگيري افزايش مي يابد.
ـ متخصصان اعتقاد دارند يادداشت برداري يك روش فعال در مطالعه و يادگيري محسوب مي شود، چرا كه نوشتن در حين مطالعه يعني حس ديگري را درگير عمل يادگيري كردن و اين عمل موجب تعميق يادگيري مي شود.
ـ يادداشت برداري صرفاً مربوط به منابع مكتوب مثل كتاب، جزوه يا روزنامه نيست، بلكه شما مي توانيد از نوارها يا سي دي‌هاي درسي از تدريس معلم در كلاس درس و هر سخنران ديگري نيز يادداشت برداريد.
ـ يادداشت هاي شما از منابع درسي به علت مختصر بودن شان بهترين و مفيدترين منبع براي مرور هفتگي و شب هاي امتحان هستند، چون در فرصت هاي كوتاهي كه داريد مي توانيد آنها را مرور كنيد.
ـ كساني كه به يادداشت برداري عادت كنند و بتدريج ياد مي گيرند كه با نوشتن، به افكار خود نظم ببخشند و امور روزانه‌ي خود را بهتر انجام دهند.
ـ يادداشت برداري يك شيوه‌ي مؤثر براي حضور فعال در موقعيت يادگيري است، هم چنين شيوه‌يي جهت انديشيدن و تفكر در مورد موضوع است.
فنون يادداشت برداري
اين بسيار اهميت دارد كه ما چه مطالبي را و چگونه يادداشت برداري كنيم و از سخنان معلم و مطالب كتاب حداكثر بهره برداري را كنيم.
يادداشت برداري به دو صورت است و يا در حواشي كتاب درسي و نكات مهم وكليدي را مي نويسند يا اين كه از يك دفتر مخصوص براي اين كار استفاده مي شود.
حال براي اين كه يادداشت هاي خوبي داشته باشيد نكات زير را رعايت كنيد:
1ـ سريع و خوش خط بنويسيد: يكي از نكاتي كه به تهيه‌ي يك يادداشت خوب بسيار كمك مي كند هنر تندنويسي و دست خط زيباست.
2ـ نكات اصلي و مهم با انشاي خودتان بنويسيد:
اگر قصد يادداشت برداري از سخنان معلم در كلاس درس را داريد، دليلي ندارد هرچه گوينده مي گويد عيناً آن را بنويسد، چراكه اولاً سرعت كلام گوينده هميشه از شما جلوتر است و شما هرگز به او نمي رسيد. ثانياً شما در اين مسابقه خسته مي شويد و از خبر يادداشت برداري مي نويسند براي شما مفيد نباشد.
9ـ نقش پيش خواني در تهيه‌ي يادداشت هاي خوب: حتماً قبل از شروع يادداشت برداري از كتاب، يك بار موضوع را پيشخواني كنيد تا بتوانيد به راحتي و با آمادگي بيشتري يادداشت كنيد.
10ـ مقايسه‌ي يادداشت هاي خود با دوستان: بهتر است پس از يادداشت برداري، يادداشت هاي خود را با يادداشت هاي همكلاسي تان مقايسه كنيد كه نكته‌يي را جا نيندازيد.
11ـ از ساير تكنيكها استفاده كنيد: در هنگام يادداشت برداري تا آنجا كه امكان دارد از تكنيكهاي درخت حافظه، نمودار و جدول استفاده كنيد.
12ـ رفتارهاي كلامي و غير كلامي معلم: در هنگام تدريس سكوت معنا دارد استاد بعد از بيان موضوعي يا تغيير لحن و صداي استاد يا دادن فرصت جهت تفكر بر روي موضوع يا تأكيد بر روي مطلبي و حتي بيان اين كه موضوع ممكن است در امتحان مطرح شود نشان دهنده‌ي اهميت اين نكته است كه شما بايد حتماً در يادداشت برداري به اين نكته توجه كنيد.
13ـ توجه به كلمات و جملات برجسته كتاب: در هنگام مطالعه‌ي كتاب، جملات درشت يا پررنگ تر يا با نوع تايپ متفاوت با بقيه متن، نشان از اهميت مطلب دارد كه بايد در يادداشت برداري به آنها توجه شود.
14ـ پاكنويس كنيد: سعي كنيد يادداشت هايتان بدون عجله و با خط خوانا و منظم باشد تا نياز به پاكنويس نداشته باشد. اين كار زمان شما را تلف مي كند.
منبع: 7 روز زندگي شماره (119)

مطالعه چیست؟ مطالعه ثمر بخش چگونه است؟ از چه طریقی می‌توان بهتر یاد گرفت و بهتر آموخت؟ چگونه می‌توان مطالب و کیفیت یادگیری مفاهیم و اصول را در خود ارتقا داد و یادگیری را با معنا ساخت؟ همه‌ اینها از جمله سؤالاتی است که در ذهن دانش آموز و معلم وجود دارد. حال ما در این مقاله می‌خواهیم مطالعه مؤثر را مرور کنیم. ما می‌خواهیم هم توانایی مطالعه‌ خویش را تقویت کنیم و هم این مهارت را به دیگران انتقال دهیم.

● تعریف مطالعه‌

قبل از انجام هر کاری باید مراد از انجام آن را دانست بنابراین اولین گام در این مقاله تعریف مطالعه است.
مطالعه یک فرآیند شرطی و اکتسابی جهت افزایش معلومات است، مطالعه فرآیندی شرطی و اکتسابی است یعنی مرحله به مرحله پیش می‌رود و دارای بخش‌های مختلفی مانند، مهارت‌های قبل از مطالعه، ایجاد آمادگی، پیش مطالعه و… است و یک سری شرایطی دارد. از همه مهمتر باید خود را در طول سال تحصیلی به یک روش خاص مطالعه عادت دهیم. برای این که ما در مطالعه شرطی شویم باید شرایطی را در نظر بگیریم، از جمله مکان مطالعه زمان مطالعه و روش یا تکنیک مطالعه که به شرح هر یک به اختصار می‌پردازیم.

● مکان مطالعه‌

بهتر است برای مطالعه‌ ثمربخش جای ثابتی را انتخاب کنیم و باز بهتر است پشت میز بنشینیم و مطالعه کنیم. حتی گذشتگان نیز روی زمین درس نمی‌خوانده‌اند و از میزهای کوچکی برای کارهای نوشتنی و خواندنی خود استفاده می‌کرده‌اند. در مورد نور مطالعه بهتر است از دو ترکیب نوری هم طیف زرد و هم سفید استفاده کنیم تا چشم‌ ها خسته نشود.
پس استفاده از لامپ‌ مهتابی به تنهایی کافی و مناسب نیست نکته دیگر در باب نور مطالعه این است که حتماً در زمان مطالعه اطرافتان روشن باشد و فقط محلی که درس می‌خوانید روشن نباشد.
دمای اتاق باید حدود ۲۵درجه سانتیگراد باشد. منظور این است که وقتی بالباس راحتی در اتاق خود نشسته‌اید احساس گرمایی زیاد و یا سرما نکنید چرا که یکی از عوامل حواس پرتی و ایجاد خواب آلودگی دمای زیاد اتاق است.
دکور اتاق هر چه ساده‌تر و ثابت تر باشد بهتر است. به عبارت دیگر دکور اتاق را مرتب تغییر ندهید و چیزی که تداعی کننده خاطره خاصی باشد در اتاقتان وجود نداشته باشد، هر چقدر فضای دیدتان هنگام مطالعه محدودتر باشد، میزان حواس‌پرتی‌تان هم کمتر خواهد بود.
بهترین جا برای درس خواندن منزل است ولی اگر نمی‌توانید در خانه درس بخوانید حال به هر دلیلی اعم از جمعیت زیاد خانه، سر و صدا زیاد و… از فرهنگسراها یا کتابخانه‌ها استفاده کنید. بعضی از افراد در مورد نقش موسیقی هنگام مطالعه نظرات ضد و نقیضی دارند ولی خلاصه‌ مطلب این است که درس خواندن با موسیقی، هماهنگی ندارد پس سعی کنید صادقانه درس بخوانید و با خود رو راست باشید تا موفق شوید.

● زمان مطالعه

هیچ قانونی برای زمان مطالعه وجود ندارد. هر وقت که راحت بودید چه صبح زود و چه شب تا دیر وقت می‌توانید مطالعه کنید و درس بخوانید. ولی سه زمان در یادگیری خیلی مهم است که بهتر است در این زمان‌ها مطالعه کنید:
▪ اول صبح: چون تازه از خواب بیدار شده‌اید و ذهنتان منع قبلی ندارد و مطالب را به راحتی در خود نگه می‌دارد. پس در برنامه‌ روزانه خود طوری عمل کنید که حتماً اول صبح‌ها نیم یا یک ساعت بتوانید درس بخوانید.
▪ آخرشب: به دلیل این که بعد از درس می‌خوابید وضع بعدی ندارید پس از مطالعه فرصت پیدا می‌کنند تا از نیمکره‌ راست که جایگاه حافظه‌ کوتاه مدت است وارد نیمکره‌ چپ که جایگاه حافظه‌ بلند مدت است، وارد شوند، برای همین یادگیری افزایش پیدا می‌کند.
▪ دوساعت قبل از غروب آفتاب: به دلیل کاهش اشعه‌ کیهانی و نوعی رابطه خورشید با زمین اختلال حواس در این زمان کم می‌شود، پس سعی کنید از این زمان به خوبی جهت مطالعه‌ ثمر بخش استفاده کنید. البته این سه زمان برای درس خواندن مناسب هستند ولی نباید زمان‌های دیگر را از دست بدهید.
از جمله موارد دیگری که برای مطالعه‌ ثمربخش باید رعایت شود و در حیطه‌ زمان مطالعه می‌گنجد، با معده‌ پر و خالی درس خواندن است که هر دو مضر است.

● روش یا تکنیک مطالعه‌

مطالعه‌ ثمر بخش باید براساس یکی از سیستم‌های مطالعاتی باشد تا بازده کاری افزایش یابد <مسخاب> م س خ ا ب اول کلمات زیر است:
مرور، سئوال، خواندن، از برخوانی و بازخوانی.
رعایت مراحل زیر شاگرد را به صورت فعال در جریان یادگیری درگیر می‌سازد و زمینه‌هایی را برای تمرین اطلاعات تازه‌ای که شاگرد فرا گرفته است، فراهم می‌آورد.

▪ گام۱: مرور

برای آموختن اطلاعات جدید، اولین گام مرور کلی است شما احتمالاً خواهید توانست گام نخست را با نگاه برخلاصه‌ فصول کتاب انجام دهید. این کار به شما کمک خواهد کرد که اطلاعات فر فصل را با تجارب قبلی خود پیوند زنید و دانش مربوط را در ذهن خویش فعال سازید.

▪ گام۲: سؤال‌

سؤال به شما کمک می‌کند که به صورت فعال با مواد خواندنی درگیر شوید. در ضمن مرور فصول از خود سؤالاتی بپرسید. یعنی عناوین اصلی و فرعی هر فصل را به <سئوالات باز> تبدیل کنید. تدبیر این است که هدف‌های خود را به صورت سؤال، مشخص کنید ومطالب جدید را با آنچه از قبل یادگرفته‌اید، ربط دهید.
این گام در حد زیادی معنا داری اطلاعات جدید را افزایش می‌دهد و شما را به صورت فعال درگیر می‌کند. این کار همچنین به شما کمک می‌کند که سؤالات امتحانی را پیش بینی کنید.

▪ گام ۳: خواندن‌

مطالب را بخوانید. در ضمن مطالعه سعی کنید که سؤالاتی را که در گام ۲ طراحی کرده‌اید پاسخ دهید و آنچه را می‌خوانید با دانسته‌های قبلی خود ربط دهید.

▪ گام ۴: ازبرخوانی:

به محض آن که مطالعه‌ یک قسمت را تمام کردید، توقف و تلاش کنید سئوالاتی را که درباره‌ آن قسمت طراحی کرده‌اید، پاسخ دهید. این تمرین فعال به شما کمک می‌کند که از طریق ربط دادن مطالب جدید با اطلاعات قبلی، به متن مزبور معنا ببخشید.

▪ گام ۵‌ بازخوانی:

جریان بازخوانی موجب صرفه‌جویی در وقت شما می‌شود، زیرا ضروری نیست که تمام مطالبی را که قبلاً مطالعه کرده‌اید، دوباره بخوانید به جای آن، برسؤالاتی که برای امتحان مشکل است تمرکز و بخش‌های مشکل متن را مطالعه کنید تا بتوانید سؤالات را پاسخ دهید. این گام، ارزیابی یادگیری شماست و در جایی که نیاز باشد امکان تمرین بیشتری را برای شما فراهم می‌آورد. با این ۵گام نه تنها می‌توانید توانایی مطالعه‌ خویش را تقویت کنید بلکه می‌توانید آن را به دیگران نیز آموزش دهید.

● سخن آخر‌

در انتها نکات مهم و کلیدی که می‌توانند کمک کنند تا یک حالت خوب را به مدت طولانی حفظ کنید و خود را با آن سازگار سازید، را بیان می‌کنیم.
▪ برای گرفتن تصمیم جدید نباید تصمیم بزرگی را در ابتدا اتخاذ کرد بلکه باید از تصمیم‌های کوچک شروع کرد. ‌‌ ‌یعنی دانش آموزی که عادت ندارد درس بخواند نباید یک برنامه‌ ۱۰ ساعته آغاز کند بلکه باید با یک برنامه‌ ۲ساعته شروع کند. برای این که بتواند این روند را ادامه بدهد.
▪ در موقع ایجاد عادت جدید راندمان بین ۲۱ تا ۴۰ روز کاهش پیدا می‌کند.
یعنی‌ هر فردی که می‌خواهند رفتار جدیدی را آغاز کند باید بداند که در وهله‌ اول نه تنها اتفاق مثبت خاصی نمی‌افتد بلکه اتفاقات منفی نیز پیش می‌آید یعنی راندمان کم می‌شود مثل این که فرد مریض می‌شود یعنی اگر فرد می‌خواهد عادتی را در خود ایجاد کند باید ریاضت بکشد و خوش‌بختانه از آنجا که نام انسان از دور ریشه انس و نسیان گرفته شده است، سریع یک وضعیت را فراموش (نسیان) می‌کند و به وضعیت جدید (انس) می‌گیرد.
▪ منتظر نقطه آغاز برای شروع تحول جدید نباشید.
نگویید از اول هفته شروع می‌کنم و یا از اول ماه درس می‌خوانم هر وقت خواستید تغییری در خود ایجاد کنید آن زمان مناسب است و می‌تواند آغاز حرکت باشد.