رخدادهای روز دوازدهم محرم پیرامون واقعه کربلا به شرح زیر است:

1.دفن شهدای کربلا

روز دفن بدن‌های مطهر سیدالشهداء(ع) و اهل بیت (ع) و اصحاب آن حضرت، توسط امام سجاد (ع) به یاری جمعی از قبیله بنی اسد است، البته برخی از منابع تاریخ دفن شهدای کربلا را در سیزدهم محرم نیز ذکر کرده‌اند.

البته باید به این نکته توجه داشت از آنجایی که پیکر یک معصوم (ع) پس از ارتحال باید توسط یک معصوم دیگر دفن شود و همچنین سر از پیکر بسیاری از شهدای کربلا نیز جدا شده بود و کسی نبود تا آنها را شناسایی کند، امام زین العابدین (ع) طی الارض کرده و نسبت به دفن آن پیکرها مبادرت ورزیدند.

2.ورود اهل بیت(ع) به کوفه

روز دوازدهم روز ورود اهل بیت (ع) با حالت اسارت به کوفه است. در این روز “ابن زیاد” فرمان داد که احدی حق ندارد با اسلحه از خانه بیرون آید و 10 هزار سوار و پیاده بر تمام کوچه‌ها و بازارها موکل گردانید، که احدی از شیعیان امیرالمومنین (ع) حرکتی نکنند.

سپس فرمان داد سرهایی را که در کوفه بود برگردانند و در پیش روی اهل بیت (ع) حرکت دهند و با هم وارد شهر کرده در کوی و بازار بگردانند.

مردم با دیدن حالت زار خانواده پیامبر(ص) و سرهای بر نیزه و بانوان در محمل‌های بدون پوشش، صدا به گریه بلند کردند. زینت کبری، ام کلثوم، فاطمه بنت الحسین و امام زین‌العابدین (علیهم السلام) به ترتیب با جگرهای سوزان و قلوب دردناک ایراد خطبه کردند، که عده‌ای از لشکر با دیدن این اوضاع از کرده خود پشیمان شدند، اما این دیگر هنگامی بود که خیلی دیر شده بود.

3.روز شهادت حضرت سجاد(ع)

همچنین خارج از بحث واقعه عاشورا ولی به خاطر ارتباط آن حضرت با این واقع باید گفت که شهادت امام زین‌العابدین(ع) بنابر قولی در این روز در سال 95 هجری در سن 57 سالگی واقع شده است.

مسجد حسینیه اعظم زنجان با توجه به اعتقادات عمیق مردم یکی از بزرگترین مساجد و حسینیه های ایران به شمار می رود که آوازه جهانی دارد نه تنها مردم زنجان بلکه از اکثر شهرها و روستاهای ایران و خارج از کشور شب تاسوعا به زنجان می آیند تا در دسته عظیم و با شکوه عزاداری حسینیه اعظم شرکت کنند. مردم ارادت خاصی نسبت به حسینیه اعظم نشان اعتقاد دارند که هرچه به این مسجد نذر کنند برآورده می شود. یکی از نذورات مردم به حسینیه زنجان ذبح کردن قربانی در مسیر دسته عزاداری شب تاسوعا «هشتم محرم» است. حسینیه اعظم زنجان، با سالانه بیش از 9 هزار رأس قربانی در ایام محرم دومین قربانگاه جهان پس از مکه مکرمه است. حسینیه اعظم زنجان بیشتر به خاطر دسته ای که هرساله در هشتمین روز ماه محرم دارد مشهور است. این دسته حرکت خود را از محل حسینیه اعظم شروع کرده و معمولاً همزمان با اذان مغرب به امامزاده ابراهیم پایان می یابد. مراسم عزاداری حسینیه اعظم زنجان در تاریخ ۱۵ دی ماه ۸۷ با شماره ثبتی ۱۰ به عنوان دهمین مورد از میراث معنوی ثبت شده در ایران است.

زنجان؛ یازده محرم:

محشری در خیابان های مرکز شهر ، حدفاصل مسجد زینبیه و امام زاده سید ابراهیم برپاست. فریاد یا حسین ، یا حسین و یا زینب گوش فلک را کر می کند. دسته عزاداری و ذاکران مصیبت شیردختر شیر خدا همانند طوفانی است که خطبه این بزرگ بانو در شام. در روز یازده محرم هر سال، دسته عزاداری مسجد زینبیه اعظم زنجان با حضور هزاران تن از اهالی شهر، محل گردهمایی آنهایی است که می خواهند همصدا با زینب(س) قیام عاشورا را به گوش جهانیان برسانند و به قولی بگویند: ” حسین(ع) خوب می دانست چه کسی را باید با خود ببرد ، چه کسانی یا کدام مورخی می توانست بهتر از زینب (س) بنویسید که بر آنان چه رفته است چه زبانی بهتر از او می تواند از مصیبتی روایت کند که بر خاندان امامت گذشت و چه صدایی رسا تر از او فریاد حقانیت امام حسین (ع) را در طول تاریخ بشری طنین انداز کند…